Er is maar weinig geschreven over het charmante kerkje in Markenbinnen, maar wat we weten is fascinerend. De meeste bronnen vermelden dat de huidige Nederlands Hervormde Kerk in 1704 werd gebouwd, ter vervanging van een katholiek kapelletje dat al voor de Reformatie bestond en waarschijnlijk gewijd was aan de Heilige Maria. Aanvankelijk werd de kerkdienst hier geleid door een kapelaan, gevolgd door de pastoor van Krommeniedijk.
Interessant genoeg werd de basis van de oude kapel behouden tijdens de bouw van de kerk in 1704. Zoals destijds gebruikelijk, werden overledenen in de kerk begraven. Hoewel de grafzerken moeilijk te zien zijn, is er één opmerkelijke altaarsteen van 247 cm bij 101 cm duidelijk zichtbaar in de vloer. Deze steen, nu veilig bedekt met een groot vloerkleed, werd vroeger zelfs als stoep gebruikt.
Oorspronkelijk is deze steen een mensa (Latijn voor tafel), vermoedelijk ooit gebruikt als altaar in de kapel. Wat deze steen bijzonder maakt, zijn de vijf kleine kruisjes die de vijf emblemata symboliseren. Historici geloven dat deze altaarmensa uit de 15e eeuw dateert, wat betekent dat de kapel Mariae Virginis te Markenbinnen ook uit die tijd zou stammen.
In 1985 startte de Culturele Commissie met de organisatie van goedlopende concertreeksen, waarbij een vol kerkje eerder regel dan uitzondering was. Na 25 jaar trouwe dienst moesten zij helaas stoppen met deze concertreeksen, mede door het wegvallen van cultuursubsidies.
Gelukkig heeft het bestuur van het kerkje het stokje in 2011 overgenomen en sindsdien een jaarlijks programma samengesteld met een diverse boeiende concerten (van modern repertoire tot jazz en klassiek), theatervoorstellingen en lezingen. Hierbij werken ze onder andere samen met het Conservatorium van Amsterdam.
Het is van groot belang dat de unieke culturele functie van dit prachtige, historisch waardevolle pand in het hart van het dorp behouden blijft. Het kerkje is dan ook niet voor niets tot bijzondere trouwlocatie benoemd!